GFP - białko zielonej fluorescencji

GFP (ang. green fluorescent protein)

• Białko małe: 238 aminokwasów, 26,9 kDa
• Naturalnie występujące
• Wyizolowane z meduzy Aequeorea wictoria, występującej na zachodnich wybrzeżach Ameryki Północnej (1962 O. Shimomure, dalsze prace Chalfie)
• Wykorzystywane jako znacznik, ponieważ może wiązać się z innymi niewidocznymi białkami (pierwsze testy na C. elegans)
• Tzw. cząsteczka reporterowa. Znakowanie przez GFP umożliwia obserwacje umiejscowienia, przeniesienia i działania znakowanych białek
• Narzędzie inżynierii genetycznej i biologii molekularnej
• Dołączone do innego białka, stworzeniu fuzji, pozwala śledzić losy badanej cząsteczki w komórce dzięki świeceniu, któe pozwala na lokalizację podczas obserwacji mikroskopowych

• GFP emituje zielone, a pochłania niebieskie światło i UV
• Świeci pod wpływem UV
• Śledzenie jego obecności nie wymaga enzymów, wzbudzanie świecenia zachodzi spontanicznie.
• W oparciu o strukturę GFP, stworzono liczne warianty  kolorystyczne:  żółto (ang. yellow, YFP), czerwono (ang. red, RFP), niebiesko (ang. blue, BFP), cyjanowo (ang. cyan, CFP) przy zmianie długości fali emitowanego światła. W wyniku przeprowadzenia mutacji oraz modyfikacji strukturalnych udało się otrzymać białka o lepszej wydajności tzn. silniejszej fluorescencji. W ten sposób powstały: białko wzmocnionej zielonej fluorescencji EGFP (ang. enhanced green fluorescent protein) i analogiczne: EYFP, EBFP oraz ECFP. Dzięki takim modyfikacjom możliwe jest znakowanie różnych elementów jednocześnie
• Co ważne białka fluorescencyjne zachowują neutralność w stosunku do komórki, a więc są nietoksyczne
• W 2008 roku przyznano Nagrodę Nobla chemikom: Martinowi Chalfiemu, Osamu Shimomurze i Rogerowi Tsienowi, za odkrycie i badania nad GFP