Czy źle kawce z oczu patrzy?

Badacze z Cambridge i Exeter odkryli, że kawki zwyczajne (Coloeus monedula) używają swoich oczu jako elementu komunikacji między sobą. Jest to pierwsze takie odkrycie dotyczące zwierząt innych niż naczelne.





Podczas gdy normalnym jest, że ludzie używają mimiki oraz oczu do wyrażania przekazu komunikacyjnego, do tej pory prawie nic nie było wiadomo na temat tego jak ptaki wykorzystują te niewerbalne elementy sygnałowe.

Kawki stanowią wyjątkowy gatunek wśród rodziny krukowatych, m.in. przez to, że ich gniazda znajdują się w budkach lęgowych, dziuplach, czy też zagłębieniach drzew. Kawki nie są w stanie same stworzyć dziupli, dlatego korzystają z już istniejących, a tym samym bazują na ograniczonym zasobie środowiska. Ponadto gniazda kawek najczęściej są blisko ulokowane, dlatego ptaki te walczą między sobą o zajęcie najlepiej umiejscowionego. Walki prowokowane są także tym, że ptaki zbliżają się zanadto do nie swoich budek lęgowych.

Credit: Copyright Richard Woods

Nowe badania ukazują, że kawka zwyczajna używa swoich oczu jako sygnału ostrzegawczego by skutecznie zniechęcić przedstawicieli swojego gatunku do zbliżania się do gniazda.

Gabrielle Davidson z University of Cambridge, prowodyrka badań, wypowiedziała się na ich temat: „Oczy kawki zwyczajnej są wysoce wyjątkowe. W przeciwieństwie do swoich kuzynów, gawronów i wron, które mają bardzo ciemne tęczówki, oczy kawek posiadają niemalże białe tęczówki, co nadaje im wyraźność, a wręcz demonstracyjność przy ciemnym upierzeniu”.

Podczas gdy większość ptaków posiada czarne lub ciemnobrązowe oczy, jasne tęczówki nie są czymś zupełnie nieznanym w gromadzie ptaków, bowiem około 10% wróblowatych posiada kolorowe tęczówki. Naukowcy z Cambridge zadali pytanie dlaczego oczy kawki zwyczajnej są tak jasne i czy służą jako element komunikacji? Postarali się także znaleźć na nie odpowiedź...

Podczas przedwiośnia zespół badawczy dr Davidson przy 100 budkach lęgowych przeznaczonych dla kawek na przedmieściach Cambridge umieścił 1 z zestawu 4 zdjęć: zdjęcie oczu kawki, zdjęcie głowy kawki z normalnymi oczami, zdjęcie głowy kawki z oczami ciemnymi jak u gawrona oraz zdjęcie kontrolne. Następnie dokonano filmowania reakcji ptaków na poszczególne zdjęcia.

Po analizie 40 filmów dr Davidson odkryła, że budki lęgowe wyposażone w zdjęcia głowy kawki z normalnymi oczami nie zostały zasiedlone przez te ptaki. Budki takie wyraźnie odstręczały kawki przed lądowaniem na nich oraz spędzaniem czasu w ich pobliżu. Świadczy to o roli komunikacyjnej jasnych tęczówek oczu kawki zwyczajnej wśród przedstawicieli tego gatunku.

Badania dr Davidson stanowią pierwszy eksperyment na świecie wykazujący kluczowe znaczenie koloru tęczówek w odbiorze wiadomości niewerbalnej u zwierząt nienaczelnych.

Dr Davidson tak komentuje swoje odkrycie: „To dopiero początek w zdobywaniu wiedzy na temat tego, dlaczego niektóre ptaki posiadają jasno wybarwione tęczówki. U kawki zwyczajnej jasne tęczówki mogą funkcjonować jako element odstraszający konkurentów do zasiedlenia gniazda lub lepsze przystosowanie do posiadania piskląt. Jednak należałoby zadać kolejne pytanie: czy zjawisko to dotyczy to wyłącznie kawki zwyczajnej, czy także inne ptaki korzystają z kolorytu swoich tęczówek w podobny sposób?”

opracowanie: Izabela Kołodziejczyk

Źródło: http://www.cam.ac.uk/