Facebookowe narzędzie naukowe - o odkryciu Drosera magnifica

Nowy gatunek rosiczki został zidentyfikowany za pomocą nowej techniki... mianowicie dzięki przeglądaniu facebooka.

Pochodzenie Drosera magnifica

Odkryta roślina pochodzi ze szczytu gór południowo-wschodniej Brazylii. Okazuje się, że Drosera magnifica jest największą spośród znanych na świecie rosiczek. Drosera magnifica zyskała drugi człon swojej nazwy ze względu na swój, jak podkreślają naukowcy, wspaniały wygląd.

Rodzaj rosiczka obejmował jak dotąd 185 gatunków, występujących na całym świecie. Rośliny te są tak rozprzestrzenione, że nie zasiedlają jedynie strefy okołobiegunowej. Największe zróżnicowanie gatunkowe w tym rodzaju występuje w klimacie tropikalnym. Nowe odkrycie dowiodło, że nawet górskie szczyty nie są obce rosiczkom.

Przypadkowe odkrycie

źródło: http://carnivorousockhom.blogspot.com/

Jak została odkryta Drosera magnifica? Otóż jeden z użytkowników internetu zauważył na zdjęciu zamieszczonym na fb nietypową liczbę liści ułożonych w rozetę oraz ich zastanawiającą szerokość. Użytkownik ten nie był laikiem, choć spędzał dzień jak każda przeciętna osoba, w wolnej chwili przeglądając fb. Paulo Gonella, bo tak nazywa się odkrywcą Drosera magnifica, jest doktorantem Uniwersytetu de São Paulo w Brazylii. Zauważył on roślinę na zdjęciu jednego ze znajomych, który był entuzjastą roślin, dokumentującym je w ich naturalnym środowisku. Gonella był tak zaciekawiony nietypowym wyglądem rosiczki, że wraz z przyjacielem udał się w górską wędrówkę w celu pobrania próbek rośliny. Zebrany materiał potwierdził teorię, iż odkryty został nowy gatunek. Ponadto dostarczono informacje na temat wielkości populacji, potencjalne zagrożenia siedliska, a także określono czy istnieje potrzeba ochrony gatunku.

Charakterystyka gatunku

Okazuje się, że Drosera magnifica była odnaleziona w populacji, w której większość osobników znajdowała się blisko siebie, na zboczu góry Pico do Padre Ângelo (Góra Ojca Angelo), na wysokości pomiędzy 1500 a 1530 m. Ze względu na ukształtowanie terenu i warunki atmosferyczne, m.in. wiatry, tę stronę góry cechuje większa wilgotność Rosiczki żyją tam w glebie luźnej i piaszczystej, a niektóre z nich odnalezione zostały nawet w pęknięciach na powierzchni piaskowca. Lokalizacja populacji pozwala na wyciągnięcie wniosków na temat adaptacji tego gatunku rosiczki do trudnych warunków życia.

Przyszłość pod znakiem zapytania

źródło: http://carnivorousockhom.blogspot.com/

Kolejnym etapem działań było przeszukanie dwóch zboczy sąsiadujących z Pico do Padre Ângelo. Badacze nie wykryli jednak żadnego śladu Drosera magnifica. Stąd też sklasyfikowanie tego gatunku jako mikroendemicznego, o krytycznym zagrożeniu. Bowiem jeśli dojdzie do zagrożenia siedliska na Pico do Padre Ângelo dojdzie do całkowitego wyginięcia gatunku. Z tego powodu Drosera magnifica umieszczona została na czerwonej liście IUCN.

Praca naukowa a facebook

Z powyższych względów Drosera magnifica okazała się być niezwykle cennym odkryciem. Paulo Minatel Gonella, Fernando Rivadavia i Andreas Fleischmann opublikowali w Phytoaxa, czasopiśmie o botanice systematycznej, pracę pod tytułem: „Drosera magnifica (Droseraceae): the largest New World sundew, discovered on Facebook”. Tytuł nie bez powodu został tak skonstruowany. Naukowcy w ten sposób podkreślili, że po raz pierwszy media społecznościowe odegrały rolę odkrywczą wobec taksonomii roślinnej. Oczywiście nie raz dowiedziono jak potężnym narzędziem jest internet, lecz całkowitym zaskoczeniem była jego skuteczność w tym zakresie. A faktycznym miejscem odnalezienia Drosera magnifica był facebook. Gonella, niewątpliwie poza odkryciem nowego gatunku rosiczki, dowiódł czegoś jeszcze. Mianowicie wskazał na brak ograniczeń co do sposobu sięgania po wiedzę. Na szczęście grono naukowców o „świeżym spojrzeniu” na naukę stale rośnie.

Konsekwencje

źródło: http://carnivorousockhom.blogspot.com/

Być może poza treściami tymi, które można by uznać za mało wartościowe, na łamach internetu będą umieszczane te, których jak dotąd brakowało. Ale czy masowe media społecznościowe wejdą w nowy, ciekawy etap? Tendencje, o których mowa zaczynają kształtować się w różnych częściach świata. Naukowcy coraz częściej dzielą się bowiem swoimi spostrzeżeniami na portalach społecznościowych, wymieniają się doświadczeniami, mają ciągły kontakt, tworzą grupy dyskusyjne i niszowe. Niemniej jednak, w Polsce niestety dalecy jesteśmy od tego modelu. Być może sposób odkrycia Drosera magnifica będzie bodźcem lub też trybem napędowym dla rozwoju nowego podejścia naukowców, a przy tym zniesienia ograniczeń, jakie praca ta za sobą niesie.

Opracowanie: Iza Kołodziejczyk

Źródło:

http://carnivorousockhom.blogspot.com/

Phytoaxa, Vol 220, No 3. DOI: 10.11646/phytotaxa.220.3.4