
Odkryto najstarszego przedstawiciela najbardziej znanych dinozaurów. Tym samym jest to nowy, nieznany dotąd gatunek. Mowa o Adratiklit boulahfa.
Niewątpliwie niedawno odkryto pozostałości stegozaura, czyli tzw. pancernego dinozaura. Szczątki, znalezione przez naukowców, posiadają bowiem charakterystyczne płytkowate kości, wystające z kręgosłupa zwierzęcia oraz kolce na ogonie. Część szkieletu, jaki odkryto, należy do nowego, dla świata nauki, gatunku, który żył na Ziemi 168 mln lat temu.
Pomimo tego, że odnaleziony okaz zawiera tylko kilka kręgów i kość ramienną, naukowcy doszli do wniosku, że jest to nowy gatunek i rodzaj, który pochodzi z okresu środkowej jury. Jest to znacznie wcześniejsze typowanie niż większości poznanych dotąd stegozaurów. Te najbardziej znane pochodzą bowiem z dużo późniejszego, okresu jurajskiego, co czyni aktualne odkrycie najstarszym osobnikiem z tej grupy i z pewnością pomaże lepiej zrozumieć jej ewolucję.
![]() |
Kompletna skamielina stegozaura w Muzeum Historii Naturalnej w Londynie. Zdjęcie: John Stillwell / PA |
Co więcej, okaz jest pierwszym stegozaurem, jednocześnie dinozaurem tyreoforycznym, którego znaleziono w Afryce Północnej. Naukowcy wyjaśnili, że dinozaury tyreoforyczne występują na całym świecie, a przypisano je głównie formacjom skalnym Laurazji. Sugerowano dotąd, że kiedy Ziemia została podzielona na dwa superkontynenty, Laurazję i Gondwanę, tyreofory były bardziej powszechne i różnorodne w Laurazji. To jednak nie musi oznaczać, że stegozaury nie występowały podobnie w Gondwanie. Jak domniemają badacze, być może niewiedza na ten temat w rzeczywistości wynika z faktu, że formacje skalne pochodzące z Gondwany nie zostały poddane wykopaliskom i szczegółowym badaniom w tej samej mierze, co te z Laurazji. Ponadto wzbogacenie teorii i zapisów kopalnych dinozaurów pancernych z Gondwany wymaga jeszcze wiele wysiłków, a w znacznym stopniu obciążone są one czynnikami geologicznymi i problemami związanymi z pozyskiwaniem materiału.
![]() |
Model stegozaura, Bałtowski Park Jurajski. Autor: Jakub Hałun. |
Naukowcy nie tracą jednak wiary i zapału. Twierdzą, że ekscytujące jest to, że w miejscach, w których do tej pory nie były prowadzone wykopaliska, może spoczywać o wiele więcej dinozaurów tyreoforańskich. Zespół zaznacza również, że dalsze odkrycia w tym regionie zapewnią poznanie rozmieszczenia tej grupy dinozaurów i mogą zaowocować odnalezieniem pełniejszego okazu, odpowiednika tego, który zbadano teraz, a nazwano Adratiklit boulahfa.
Zespół badaczy, pod przewodnictwem dr Susannah Maidment, nazwał nowy gatunek mianem "Adratiklit boulahfa", gdyż w języku berberyjskim oznacza on tyle, co „jaszczurka górska”. Boulahfa stanowi odniesienie do obszaru w górach Atlasu Środkowego w Maroku, w którym znaleziono okaz.
Escaso F, Ortega F, Dantas P, Malafaia E, Pimentel NL, Pereda-Suberbiola X, Sanz JL, Kullberg JC, Kullberg MC, Barriga F.. New Evidence of Shared Dinosaur Across Upper Jurassic Proto-North Atlantic: Stegosaurus From Portugal. „Naturwissenschaften”, 2007