Zdarza się, że małe dzieci nie mówią. Często lekarze oraz rodzice wiążą to z nieśmiałością i trudnościami w przystosowaniu się dziecka, na przykład do nowego otoczenia. Nie zawsze jednak jest to wynikiem charakteru malucha, zdarza się, że są to objawy tak zwanego mutyzmu selektywnego.
Mutyzm selektywny (MS), inaczej wybiórczy, jest stosunkowo rzadkim zaburzeniem lękowym wieku dziecięcego. Najczęściej diagnozowany jest między drugim a piątym rokiem życia, choć ze względu na swoją specyfikę może być odkryty dopiero w szkole podstawowej. Polega na uporczywym braku mówienia, mimo iż dziecko nabyło już taką umiejętność. Stany te nie są jednak permanentne, a zdarzają się w określonych sytuacjach społecznych, między innymi w szkole. Aby jednoznacznie stwierdzić mutyzm, stan braku komunikacji musi trwać co najmniej miesiąc i zakłócać funkcjonowanie dziecka. Dziecko z MS potrafi rozmawiać w domu, w nieformalnych sytuacjach z rodzicami i rodzeństwem. Nie jest natomiast w stanie normalnie funkcjonować w okolicznościach, kiedy mowa jest konieczna, np. wśród rówieśników na zajęciach w szkole czy przedszkolu. Ponadto niektóre dzieci dotknięte tym zaburzeniem potrafią porozumiewać się z innymi za pomocą gestów, inne zaś nie wykazują żadnej chęci interakcji. Bardzo trudno jest odróżnić zwykłą nieśmiałość od choroby. Niekiedy zdarza się, że dziecko przestaje mówić w przypadku zmiany środowiska, zmiany placówki nauczania, czy miejsca zamieszkania.
Wbrew pozorom najbardziej uciążliwe są choroby towarzyszące mutyzmowi, a są to między innymi: zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, depresja, miażdżyca czy Asperger. Najczęstszym zaburzeniem korelującym z MS jest jednak fobia społeczna.
Przyczyny zaburzenia
Przyczyny mutyzmu wybiórczego nadal nie są do końca znane. Genetycznie MS nigdy nie był dobrze zbadany i nie są zidentyfikowane geny bezpośrednio biorące udział w patogenezie tej jednostki chorobowej. Naukowcy zauważyli, że dzieci z MS dosyć często posiadają rodziców, rodzeństwo lub krewnych drugiego stopnia z wysokimi wskaźnikami tego zaburzenia. W rzeczywistości na mutyzm wybiórczy bardzo duży wpływ ma środowisko, a szczególnie częste jego zmiany, negatywne relacje z otoczeniem, a także zaburzenia językowe, poznawcze i motoryczne. Oprócz tego, czynnikami predysponującymi jest natura dziecka. Na MS chorują dzieci, które z natury są ciche, lękliwe, odznaczają się dużą nadwrażliwością oraz nieśmiałością. Najważniejsze jest prawidłowe zdiagnozowanie dziecka oraz terapia dopasowana do konkretnego przypadku. Należy pamiętać, że leczenie trwa 24 godziny na dobę i oprócz specjalistów czynnie biorą w niej udział również członkowie rodziny.
Dobrymi chęciami jest piekło wybrukowane
Niezależnie od przyczyn, ważnym jest aby unikać zdarzeń, w których zaburzenie jest pogłębiane. Jedną z takich sytuacji jest wykorzystywanie braku mowy jako strategii na zmniejszanie lęku w sytuacjach stresowych. Dziecko pytane o cokolwiek reaguje strachem. Aby go nie stresować dorośli ratują malucha z opresji i pozwalają mu w spokoju odwrócić się i nie odpowiadać na pytanie. W ten sposób dziecko przez chwilę czuje się dobrze, a w konsekwencji kojarzy unikanie rozmowy ze stanem spokoju. W ten sposób chory znajduje "lekarstwo" na swoją przypadłość, a jest nim zwyczajnie, ucieczka.
Opracowanie: Maja Polak
1. Catchpole R, Young A, Baer S, Salih T, Examining a novel, parent child interaction therapy-informed, behavioral treatment of selective mutism, J Anxiety Disord, 2019 Aug;66:102112
2. Kristensen H, Oerbeck B, Manassis K, Selective Mutism, Pediatric Anxiety Disorders, 2019, Pages 225-250
3. http://www.mutyzm.org.pl/ [dostęp:04.10.2019]
Photos Selected by freepik
Komentarze
Prześlij komentarz
Zapraszamy do komentowania, każdą uwagą warto się podzielić