Zęby człowieka (łac. l. poj. dens, l. mn. dentes) to struktury znajdujące się w jamie ustnej. Są one elementami układu trawienia, ponieważ służą do odgryzania kęsów i rozdrabniania pokarmu.
• listki zarodkowe:
1. ektoderma: szkliwo (pączek = narząd szkliwotwórczy),
2. mezoderma (mezenchyma): zębina, miazga (brodawka zęba), cement, więzadła przyzębia (kieszonka zęba – mezenchyma otaczająca narząd oraz brodawkę zęba);
• 3 stadia ze względu na zmiany kształtu zawiązka zębowego:
1. stadium listewki zębowej i pączka,
2. stadium czapeczki,
3. stadium dzwonu.
1. Stadium listewki zębowej i pączka
1.1. Stadium listewki zębowej
Początek 6. tygodnia.
Cechy zębów człowieka
Zęby człowieka charakteryzują się kilkoma cechami:- difiodontyzmem, czyli występowaniem dwóch generacji zębów (mleczne zastępowane są stałymi),
- tekodontyzmem, czyli umiejscowieniem zębów w zębodołach żuchwy i szczęki górnej,
- heterodontyzmem, czyli zróżnicowaniem kształtu i wielkości zębów w zależności od pełnionej funkcji.
Rozwój zęba
• charakter ciągły;• listki zarodkowe:
1. ektoderma: szkliwo (pączek = narząd szkliwotwórczy),
2. mezoderma (mezenchyma): zębina, miazga (brodawka zęba), cement, więzadła przyzębia (kieszonka zęba – mezenchyma otaczająca narząd oraz brodawkę zęba);
• 3 stadia ze względu na zmiany kształtu zawiązka zębowego:
1. stadium listewki zębowej i pączka,
2. stadium czapeczki,
3. stadium dzwonu.
1. Stadium listewki zębowej i pączka
1.1. Stadium listewki zębowej
Początek 6. tygodnia.
Etapy:
• grubienie nabłonka ektodermy jamy ustnej i wnikanie w otaczającą mezenchymę;
• podział na listewkę wargowo-dziąsłową (przyszły przedsionek jamy ustnej) i listewkę zębową (blaszkę zębową) ułożoną łukowato, zgodnie z krzywizną szczęki i żuchwy;
• powstanie zawiązków zębów mlecznych i stałych wzdłuż listewki zębowej;
1.2. Stadium pączka
Koniec 6. tygodnia, początek 7. tygodnia.
• podział na listewkę wargowo-dziąsłową (przyszły przedsionek jamy ustnej) i listewkę zębową (blaszkę zębową) ułożoną łukowato, zgodnie z krzywizną szczęki i żuchwy;
• powstanie zawiązków zębów mlecznych i stałych wzdłuż listewki zębowej;
1.2. Stadium pączka
Koniec 6. tygodnia, początek 7. tygodnia.
Etapy:
• utworzenie wzdłuż powierzchni wargowej owalnych zgrubień w wyniku intensywnego namnażania komórek listewki zębowej
zawiązek narządu szkliwnego dla 10 zębów mlecznych w żuchwie i 10 w szczęce;
• utworzenie brodawki zębowej z zagęszczonej mezenchymy w bezpośrednim sąsiedztwie komórek ektodermalnych;
2. Stadium czapeczki
• utworzenie wzdłuż powierzchni wargowej owalnych zgrubień w wyniku intensywnego namnażania komórek listewki zębowej
zawiązek narządu szkliwnego dla 10 zębów mlecznych w żuchwie i 10 w szczęce;
• utworzenie brodawki zębowej z zagęszczonej mezenchymy w bezpośrednim sąsiedztwie komórek ektodermalnych;
2. Stadium czapeczki
Etapy:
• dalszy wzrost pączka zębowego i wnikanie w głąb => oddalanie od nabłonka jamy ustnej;
• przyjęcie formy odwróconego kubka;
Narząd szkliwotwórczy
zewnętrzny nabłonek szkliwotwórczy,
miazga narządu szkliwotwórczego (luźno ułożone komórki gwiaździste warstwy siateczkowej),
wewnętrzny nabłonek szkliwotwórczy.
3. Stadium dzwonu
• charakterystyczne wgłębienie narządu szkliwotwórczego przypominające kształt dzwonu;
• wydłużenie komórek brodawki zębowej przylegających do wewnętrznego nabłonka szkliwotwórczego;
• ułożenie w warstwę nabłonkową komórek zębinotwórczychodontoblastów;
• odkładanie prezębiny(predentyny) dookoła wypustek odontoblastów;
• mineralizacja prezębiny i przekształcenie w zębinę;
• odkładanie nowych warstw przedzębiny;
• wydzielanie szkliwa przez ameloblastywewnętrznego nabłonka szkliwotwórczego;
• przekształcenie ameloblastów pryzmaty (słupki) szkliwne;
• wytworzenie na powierzchni pierwotnej osłonki szkliwa przez zanikające ameloblasty;
• zredukowanie narządu szkliwotwórczego i powstanie wtórnej osłonki szkliwa;
• zaniknięcie narządu szkliwotwórczego;
• zespolenie pierwotnej i wtórnej osłonki szkliwa i powstanie oszkliwia;
Powstawanie korzenia
• powstanie pochewki nabłonka korzenia (pochewki Hertwiga) w miejscu połączenia wew. i zew. nabłonka narządu szkliwotwórczego w okolicy szyjki zęba;
• pobudzenie komórek mezenchymalnych do przekształcenia w odontoblasty przez wew. warstwę komórek pochewki korzenia;
• wytworzenie zębiny korzenia zęba przez odontoblasty;
• zmniejszenie jamy mezenchymalnej miazgi i powstawanie kanału zęba w miarę powstawania zębiny korzenia;
• zaniknięcie pochewki nabłonkowej;
• powstanie komórek cementotwórczych (cementoblastów) z komórek warstwy wew. woreczka zębowego;
• wykształcenie cementu przez cementoblasty;
• powstanie komórek tkanki łącznej i osteoblastów z komórek warstwy zew. woreczka zębowego
• dalszy wzrost pączka zębowego i wnikanie w głąb => oddalanie od nabłonka jamy ustnej;
• przyjęcie formy odwróconego kubka;
Narząd szkliwotwórczy
zewnętrzny nabłonek szkliwotwórczy,
miazga narządu szkliwotwórczego (luźno ułożone komórki gwiaździste warstwy siateczkowej),
wewnętrzny nabłonek szkliwotwórczy.
3. Stadium dzwonu
• charakterystyczne wgłębienie narządu szkliwotwórczego przypominające kształt dzwonu;
• wydłużenie komórek brodawki zębowej przylegających do wewnętrznego nabłonka szkliwotwórczego;
• ułożenie w warstwę nabłonkową komórek zębinotwórczychodontoblastów;
• odkładanie prezębiny(predentyny) dookoła wypustek odontoblastów;
• mineralizacja prezębiny i przekształcenie w zębinę;
• odkładanie nowych warstw przedzębiny;
• wydzielanie szkliwa przez ameloblastywewnętrznego nabłonka szkliwotwórczego;
• przekształcenie ameloblastów pryzmaty (słupki) szkliwne;
• wytworzenie na powierzchni pierwotnej osłonki szkliwa przez zanikające ameloblasty;
• zredukowanie narządu szkliwotwórczego i powstanie wtórnej osłonki szkliwa;
• zaniknięcie narządu szkliwotwórczego;
• zespolenie pierwotnej i wtórnej osłonki szkliwa i powstanie oszkliwia;
Powstawanie korzenia
• powstanie pochewki nabłonka korzenia (pochewki Hertwiga) w miejscu połączenia wew. i zew. nabłonka narządu szkliwotwórczego w okolicy szyjki zęba;
• pobudzenie komórek mezenchymalnych do przekształcenia w odontoblasty przez wew. warstwę komórek pochewki korzenia;
• wytworzenie zębiny korzenia zęba przez odontoblasty;
• zmniejszenie jamy mezenchymalnej miazgi i powstawanie kanału zęba w miarę powstawania zębiny korzenia;
• zaniknięcie pochewki nabłonkowej;
• powstanie komórek cementotwórczych (cementoblastów) z komórek warstwy wew. woreczka zębowego;
• wykształcenie cementu przez cementoblasty;
• powstanie komórek tkanki łącznej i osteoblastów z komórek warstwy zew. woreczka zębowego
udział w wytwarzaniu aparatu więzadłowego zęba (ozębnej) oraz w modelowaniu kości zębodołu.
Artykuły powiązane:
16 Maj 2014 ... Naprawić mózg zębem. Badacze z University of Adelaide odkryli, że komórki macierzyste pobrane z zębów mogą wzrastać by uzupełniać ...
|
29 Sty 2016 ... budowa zęba, ząb, zęby, coronadentis, radixdentis, cervix, collumdentis, apexradicisdentis, dentinum), szkliwo, enamelum, cement, cementum, ...
|
Dobrze też takie rzeczy poczytać i zobaczyć jak to wszystko wygląda od środka
OdpowiedzUsuńCzasem taka wiedza jest przydatna osobiscie nie wiedziałem o tym a odwiedzam https://dentalcomfort.pl/
OdpowiedzUsuń;
OdpowiedzUsuńPrzeciętny człowiek nie ma pojęcia i takiej dokładnej wiedzy jak się zęby rozwijają. Za to każdy powinien pamiętać o dokładnej pielęgnacji i regularnych wizytach u stomatologa. Mi znajoma poleciła gabinet www.dentystagdynia.pl w Gdyni, gdzie można liczyć na wysokiej klasy specjalistów z doświadczeniem. Do tego sprzęt na jakim pracują jest nowoczesny, tak jak metody jakie stosują.
OdpowiedzUsuń