Obecnie termin „depresja” bywa nadużywany. Coraz częściej nadawane jest mu żartobliwe znaczenie. Z tych czy innych przyczyn, cierpiący na depresję rzadko przyznają się do swojego problemu, choć nieleczona choroba może być tragiczna w skutkach.
Zatrważające jest, że według Światowej Organizacji Zdrowia depresja zajmuje czwarte miejsce na liście najbardziej poważnych schorzeń. Choroba ta dotyczy aż 10 procent światowej populacji. Odnotowano, że zaburzenia psychiczne dotykają 8 milionów Polaków. U około 1,5 miliona zdiagnozowano depresję. Szacuje się nawet, że co dziesiąty Polak może być dotknięty tą poważną chorobą.
Depresja jest pojęciem stosowanym w psychiatrii i oznacza szczególny typ zaburzeń emocji, samopoczucia i nastroju. Trudno ją jednak rozpoznać ponieważ objawy nie są jednolite, a każdy pacjent nieco inaczej przeżywa tę chorobę. Jednak na szczęście nie każdy stan inny od dobrego nastroju musi prowadzić do depresji. Jeżeli samopoczucie bywa nienajlepsze specjaliści nie wychodzą w swych diagnozach poza rozpoznanie smutku. Gorsze samopoczucie to przygnębienie. Dopiero jeżeli jest bardzo źle i stan ten się utrzymuje można mówić o depresji. Bariera między przygnębieniem a depresją jest dość płynna, jednakże charakterystyczne symptomy pozwalają na odróżnienie tych dwóch stanów.
Czym jest depresja?
Kilka lat temu odkryto, że depresja może być uwarunkowana genetycznie. Jest to np. depresja endogenna, organiczna albo jednobiegunowa. Istnieje też taka, która warunkowana jest środowiskowo, czyli depresja egzogenna, reaktywna.
Depresja endogenna wynika z zaburzeń biologicznych, np. w produkcji neuroprzekaźników - serotoniny czy noradrenaliny. Jak dowiedziono, w tej odmianie depresji kluczowe są czynniki genetyczne. Predysponują one do łatwiejszego zapadania na depresję. Dowiedziono, że członkowie rodzin, w których występowała depresja, z dużym prawdopodobieństwem zapadną na nią sami. Jednak czy to tylko geny, a nie wpływ środowiska?
Depresja egzogenna występuje w wyniku stresującego wydarzenia życiowego, jakim jest choroba, śmierć bliskiej osoby, rozwód, itp. Zaburzenia depresyjne pojawiają się równocześnie z chorobami somatycznymi, np. cukrzycą, nadciśnieniem, chorobami neurologicznymi. Depresja towarzyszy przebiegowi choroby afektywnej dwubiegunowej i jednobiegunowej. Przyczyny depresji często są niejednorodne. Na przykład depresja poporodowa określana jest mianem mieszanej, na którą wpływ mają i czynniki psychiczne, i wahania hormonalne. Często ciężko stwierdzić, która choroba jest przyczyną, a która skutkiem. Depresja egzogenna może występować także po stosowaniu leków, mowa wtedy o jatrogennym typie tego schorzenia. Choroby depresyjne mogą występować także po stosowaniu przez pacjenta substancji psychoaktywnych.
Typy depresji
Objawy, jakie wymienione są w dalszej części artykułu, dotyczą depresji typowej. Choroba ta jest jednak bardzo zróżnicowana, dlatego wydzielono kilka jej rodzajów.
U części pacjentów choroba daje o sobie znać tylko o danej porze roku, jest to depresja sezonowa. Znane powszechnie jest pojęcie depresji jesiennej, czy zimowej. Spowodowana jest ona krótszym dniem, mniejszym dostępem do promieni słonecznych. Wraz ze zmniejszeniem ilości naturalnego światła docierającego do organizmu, szyszynka produkuje więcej melatoniny. Melatonina jest neurohormonem odpowiadającym za regulacje okołodobową. Wzrost jej stężenia stymuluje senność, spowalnia funkcje życiowe. To z kolei obniża nastrój, może powodować niepokój, czasami rozdrażnienie.
Znanym powszechnie rodzajem depresji jest depresja poporodowa. Objawia się ona zaburzeniami apetytu i snu. Co znamienne, matka nie odczuwa radości z przebywania z dzieckiem, czuje się niekompetentna w swojej roli, obwinia się za niedociągnięcia. Kobieta taka, może czuć niechęć lub wręcz odrazę w stosunku do dziecka. Najczęściej ten tym schorzenia mija w ciągu kilkunastu dni po porodzie. W mniej licznych przypadkach może pojawić kilka miesięcy po porodzie.
Depresja dzieci i młodzieży, osób dorosłych, starcza to zaburzenia psychiczne związane z wiekiem. Niestety na tego rodzaju dolegliwość może zapaść każdy. Chorują na nią ludzie niezależnie od wykształcenia, możliwości finansowych czy zawodu.
Depresja lękowa, czyli agitowana, charakteryzuje się głównym objawem, jakim jest silne uczucie niepokoju, z nerwowym pobudzeniem włącznie.
Depresja urojeniowa zwiazana jest z martwieniem się przyszłością, dochodzi tu wręcz do urojeń. Osoby z tym typem depresji zmagają się z obniżeniem własnej wartości, udręczają się, są obojętne na zmiany w otoczeniu, nie dostrzegają pozytywów, myślą katastroficznie, fatalistycznie. Pojawia się u nich brak zaufania do bliskich osób.
Osłupienie depresyjne, innymi słowy depresja z zahamowaniem, objawia się brakiem aktywności, a nawet niechęcią do jedzenia. Osoby z tą przypadłością nie szukają kontaktu z otoczeniem. Przepełnia je marazm, potrafią oni siedzieć nieruchomo w jednej pozycji przez długi czas, mają cierpiący, jednakowy wyraz twarzy.
Depresja dwubiegunowa, czyli zachowania maniakalno-depresyjne, jest choroba psychiczną, podczas której pacjent przeżywa euforię, stany pełnego optymizmu, na zmianę z całkowitym zobojętnieniem, a nawet myślami o samobójstwie.
Depresja poschizofreniczna pojawia się po przebytym epizodzie schizofrenicznym. Polega na wyciszaniu objawów schizofrenicznych, które przechodzą w symptomy depresyjne.
Dystymia, nazywana wcześniej nerwicą depresyjną lub depresją nerwicową, nawymiennie również przewlekłą depresją lękową, a także depresyjnymi zaburzeniami osobowości, obecnie charakteryzowana jest jako przewlekłe obniżenie nastroju. Trwa ono co najmniej dwa lata. Osoby chorujące na dystymię są w ciągu dnia są przemęczone, czują, że nie radzą sobie w życiu.
Depresja atypowa, nietypowa, maskowana, to taka, w której występują symptomy odwrotne do standardowych. Są to najczęściej: objadanie się oraz bardzo duża senność.
Objawy podstawowe
Niepokącymi objawami, które mogą świadczyć o depresji są nie tylko powracające, wręcz przewlekłe: smutek i przygnębienie, ale również brak zainteresowań. Człowiekowi, który zapadł na depresję brakuje tzw. radości życia. Ujawnia się niezadowolenie, poczucie bezsensowności, brak celowości zajęć. Często towarzyszy temu zwolnione tempo pracy i ogólna niechęć. Chorzy na depresję mają problemy ze skupieniem uwagi i zaburzoną koncentrację. Siebie postrzegają bardzo negatywnie, obniżają samoocenę. Takie funkcjonowanie koreluje z zaburzeniami snu. Jest on albo płytki i nie powoduje wypoczywania, albo chorzy wręcz przesypiają całe dnie nie widząc sensu we wstawaniu z łóżka. W ich umysłach kumulowany jest pesymistyczny odbiór rzeczywistości, brak perspektyw na przyszłość, czarnowidztwo.
WHO określiło kryteria diagnostyczne dotyczące depresji. Jednak właściwą diagnozę może postawić jedynie lekarz specjalista. Warto jednak zapoznać się z wytycznymi WHO by zastanowić się czy depresja nie dotyka nas samych. Wyróżniono 3 fundamentalne objawy depresji:
- apatyczny, obiżony nastrój
- anhedonia - brak radości
- anergia – brak energii, niechęć do działania
Istnieją też objawy dodatkowe:
- niesprawność intelektualna
- negatywne ocenianie siebie
- poczucie winy
- zaburzenia snu
- zaburzenia apetytu, problemy z utrzymaniem odpowiedniej masy ciała
- zaburzenie aktywności ruchowej
- myśli i zachowania samobójcze
Wygląd a depresja
Lekarze zwracają dużą uwagę na wygląd chorego. Przypatrują się mimice, wyrazowi twarzy, oceniają ton głosu. O depresji świadczy uboga mimika, twarz pacjenta jest smutna lub z wyraźnym napięciem, a głos monotonny, wypowiadanie się powolne. Nie bez znaczenia są ruchy. U pacjentów cierpiących na depresję charakterystyczne jest spowolnienie, ociężałość lub też przeciwnie, częste zmienianie pozycji ciała, tzw. niepokój ruchowy. Czasami pacjenci skarżą się również na dolegliwości z pozoru niezwiązane ze stanem psychicznym. Są to bóle głowy, żołądka, podbrzusza i jelit, bóle głowy, a nawet pleców.
Warto zastanowić się więc czy nasz zły nastrój jest wynikiem jednorazowej sytuacji, stresu w pracy, czy nie trwa za długo, czy może należy się niepokoić i zwrócić uwagę na swój stan zdrowia.
Opracowanie: Iza Kołodziejczyk
Źródło:
Depresja. Jak pomóc sobie i bliskim. - Dorota Gromnicka
Photos Selected by freepik
Komentarze
Prześlij komentarz
Zapraszamy do komentowania, każdą uwagą warto się podzielić