Hodowla zwierząt morskich - porównanie korzyści i trudności

W dawnych czasach informacje dotyczące biologii gatunku pochodziły głównie z obserwacji zwierząt w naturze lub z danych uzyskanych podczas odłowów.

Zastanówmy się teraz, jakie były wady takich metod:

• brak odpowiedniego poznania behawioryzmu,
• niepełne dane dotyczące rozwoju zwierząt,
• trudność pozyskania odpowiedniej jakości prób,
• bardzo duża ilość zabitych zwierząt, aby przeprowadzić takie badania,
• ogromna ilość prób do zmagazynownia

Hodowla daje możliwość wypełnienia luk powstałych w wyniku badań in situ, pełnego poznania cyklów rozwojowych zmienności, jak również behawioryzmu zwierząt. Niestety do prowadzenia hodowli potrzebna jest duża wiedza, odpowiednie miejsce i sprzęt. Ale czy warto?

Odpowiedź na to pytanie jest tylko jedna – oczywiście, że warto.

Przeglądając literaturę fachową można znaleźć gotowe instrukcje hodowlane. Podane są w niej rodzaj zbiornika hodowlanego, wytyczne jak zbudować system filtracji i sporządzić lub wyhodować pokarm.

Mimo, że ilość tych informacji jest spora, to nadal wiele zależy od osoby podejmującej się zadania rozmnożenia zwierząt. Hodowca musi zgromadzić odpowiednio dużą ilość informacji na temat wybranego gatunku. Należy porównać  informacje z wymogami dotyczącymi innych zwierząt, dla których instrukcje manualne zostały wykonane. Na zasadzie kombinowanych metod hodowca musi dobrać odpowiednie warunki i pokarmu.

Jeśli pokusimy się o zbudowanie systemu hodowlanego w odpowiedni sposób, możliwe jest nawet uzyskać obieg zamknięty, gdzie jedynie należy dolewać wody destylowanej lub pochodzącej z filtra odwróconej osmozy. W takim systemie woda będzie używana wielokrotnie i dzięki zastosowaniu filtracji biologicznej oraz chemicznej, parametry nie będą ulegać gwałtownym zmianom. To pozwoli uzyskać bardziej wiarygodne wyniki. 

Zajmiemy się zasadami działania takiego układu na podstawie systemu hodowlanego dla Acartia spp (GR Schipp), JMP Bosmans, AJ Marshall, 1999). Prosty schemat obrazuje w prosty sposób zasadę działania hodowli (Rys.).

Rys. 1. System hodowlany dla Acartia spp (GR Schipp), JMP Bosmans, AJ Marshall, 1999)

Copepody były w nim hodowane z użyciem filtrowanej przez filtr piaskowy wody wprost z morza. Hodowle podzielono na 2 części: część hodowlaną i tzw. porcje zarodową, aby w razie jakiegoś problemu z hodowlą mieć materiał do kontynuacji.

Przykładowa hodowla była prowadzona dzięki dostarczaniu glonów ze zbiornika. Służyły one jako pokarm w głównym zbiorniku hodowlanym. Maksymalna gęstość hodowli otrzymana po 8 tygodniach prowadzenia wyniosła 1100 naupliusów i 729 dorosłych osobników na jeden litr wody.

Podobne proste dwustopniowe systemy hodowli (Rys. 2.) stosowane są w hodowli innych filtratorów.

Rys. 2. Dwustopniowe systemy hodowli.

Mowa o nich w publikacji dotyczącej hodowli Moina (RW Rottmann, J Scott Graves, C Watson & RPE Yanong, 2016).

Bardziej skomplikowane systemy są tworzone do hodowli zwierząt o skłonnościach kanibalistycznych. Do takich należą gatunki z rzędu mysidae. Ze względu na to, że większe osobniki zjadają mniejsze, trzeba tak prowadzić hodowle, aby odseparować mniejsze osobniki od dużych. Można uzyskać ten efekt dzięki sitom z siatki o odpowiedniej średnicy oczka, założonym na przelewach wody.

Poniżej znajduje się schemat takiej hodowli pochodzący z publikacji PM Domingues, PE Turk, JP Andrade & PG Leel, 1999.

Rys. 3. Schemat hodowli zwierząt o skłonnościach kanibalistycznych (PM Domingues, PE Turk, JP Andrade & PG Leel, 1999).

Jest to prosty układ hodowlany, polegający na filtracji mechanicznej i biologicznej, wody która dzięki temu może długo krążyć w jednym obiegu.

Bardzo ciekawy dokument wydała Publiczna Komisja ds. Ochrony Zasobów Morskich, Środowiska i Zwierząt Dziko Żyjących. Dyrekcja Zasobów Morskich (Królestwo Bahrajnu) w roku 2007 wydała kompletną i szczegółowa instrukcję hodowlaną dotyczącą pokarmów dla ryb morskich. Jest to dokument, w którym opisano uzyskanie kultur oraz ich namnażanie w warunkach komercyjnych i laboratoryjnych. Znajdują się tam informacje na temat tego, jak hodować glony, wrotki oraz artemie. To dzięki takim publikacjom naukowcy posiadają materiał wyjściowy do tego, jak powinny wyglądać ich hodowle. I jak się do tego zabrać.

Sprawa jest nieco bardziej skomplikowana z gatunkami wchodzącymi w skład epifauny - peryfitonu, żyjącymi w bentosie lub na skałach.

W 1965 roku  (Luis Fernando, Buckle Ramires) opracowano metodę hodowli rodzimego dla Bałtyku gatunku Tanaida. Mowa dokładnie o Heterotanais oerstedii. Dzięki podłączeniu odwróconego akwarium pod bajpas z obiegiem morskiej wody, możliwa była obserwacja zachowania tego gatunku. Dzięki niemu udało się ominąć trudności, które wiążą się z trybem życia H. oerstedii oraz z tym, że ten gatunek ten często ma problemy z tonięciem po tym jak zostanie złapany przez siłę napięcia powierzchniowego cieczy. Jest to gatunek kopiący norki i budujący domki z sieci, które tworzone są dzięki gruczołom przędnym. Obserwacja tego, co dzieje się w domku była mocno utrudniona. Niemieccy badacze na szczęście sobie z tym poradzili i pomimo tak złożonego problemu, udało się opracować metodę hodowli zarówno na dużą skalę, jak i w odwróconych mikroakwariach (Rys. 4.).

Rys. 4. Schemat "odwróconego mikro-akwarium": a) widok z góry, b) widok z wąskiej strony, c) przekrój podłużny, 1 - 2 pokrywy (1- szkiełka nakrywkowe, 2 - rurki PVC), 3 ścianki akwarium (rura z PVC), 4 płytki (szkiełko nakrywkowe), 5 uchwyty do akwarium (Pleksiglas), 6 dopływ wody, 7 rurki odpowietrzające, 8 wypływ wody, 9 kleju (Uhu - Plus), 10 uszczelka (typ czyszczący).

W efekcie powstała praca opisująca szczegółowo rozwój Tanaidów jeszcze w torbie lęgowej oraz bezpośrednio po wylęgu w tubach.

Rys. 4. Schemat pojemnika hodowlanego. 1 rura wentylacyjna; 2 otwory w pokrywie (odpowietrzanie); 3 pokrywa; 4 otwory w rurze wentylacyjnej; 5 szklana kapilara; 6 gaza młyńska wielkości porów 100 mikronów; 7 wkład filtracyjny; 8 gaza młyńska wielkości porów 100 mikronów; 9 komora hodowlana

                           

Prostszy system hodowli zastosowali biolodzy z Japonii (Port of Nagoya Public Aquarium). Zaproponowali oni zbiornik ekspozycyjny (Rys. 5.), o prostej filtracji biologicznej. Opierała się ona o filtrację przez piasek koralowy. Zbiornik zawierał łącznie 650 l wody w obiegu, z czego 500 to sam zbiornik ekspozycyjny, a 150 to zbiornik filtracyjny. Akwarium było podłączone do urządzeń sterujących temperaturą w celu utrzymania odpowiednich parametrów dla gatunku. Choć ich system był dość prosty, udało się dzięki niemu zbadać cykl rozwojowy oraz embriogenezę u amphipodów z gatunku Caprella mutica. Swoje badania naukowcy (K Nakajima i I Takeuchi) opublikowali w roku 2008 w czasopiśmie Journal of Crustacean Biology. 

Rys.5. uproszczony schemat zbiornika hodowlanego dla Caprella mutica

Opracowanie: Damian Lewiński

Źródła:

RW Rottmann, J Scott Graves, C Watson & RPE Yanong, 2016
PM Domingues, PE Turk, JP Andrade & PG Leel, 1999
JMP Bosmans, AJ Marshall, 1999

Photos Selected by freepik