W warunkach
odpowiedniej wilgotności zarodnik grzyba pęcznieje, w miejscu wzrostu strzępki
tworzy się wypukłość, z której wyrasta strzępka
kiełkowa (rostkowa).
Kiełkujący
zarodnik przytwierdza się do podłoża za pomocą przycistki (przylg, appresorium).
Przycistki - często wytwarzają substancję kleistą
zapobiegająca zmyciu kiełkującego zarodnika z powierzchni organu rośliny, np.
przez krople deszczu (efekt samooczyszczenia).
przez krople deszczu (efekt samooczyszczenia).
Z przycistki
wyrostka strzępka infekcyjna (klin
infekcyjny) przystosowana do penetracji kutikuli i ściany komórkowej.
Strzępka infekcyjna- cienka, ma zaokrąglony wierzchołek,
który nie jest pokryty ścianą komórkową, co ułatwia wydzielanie na zewnątrz
enzymów zaangażowanych w proces lityczny kutikuli i ściany.
Po przejściu
przez kutynę i ścianę komórkową strzępka rozwija się w grzybnię o strzępkach
prawidłowych.
Wnikanie
strzępki infekcyjnej do komórki roślinnej jest wypadkową dwóch procesów:
·
Nacisku szybko rosnącej strzępki infekcyjnej
·
Działanie
grzybowych enzymów litycznych
Enzymy
lityczne wydzielane przez strzępkę grzyba to głównie enzymy rozkładające kutynę
i związki budujące ścianę komórkową
komórki roślinnej.
·
esteraza
kutynowa
·
penrynazy
·
celulazy
·
hemicelulazy
·
ligninolityczne,
proteolityczne
Enzymy
rozkładające cukry i lipidy funkcjonują w procesie infekcji oraz w kolonizacji
przez patogen tkankowy.
Grzyby
wykazują znaczne zróżnicowanie sposobów pasożytowania wewnątrzkomórkowego:
·
Pełne
endobionty – grzybnia wrasta w komórki roślinne np. kiła kapusty
·
Częściowe
endobionty – część grzybni wrasta w komórki roślinne, np. mączniaki
W przypadku
częściowych endobiontów grzybnia rozrasta się na powierzchni organu rośliny
i w przestworach międzykomórkowych.
Do komórki
wrastają strzępki przekształcone w ssawki (haustoria)
Ssawki – to organy typowe dla grzybów – pasożytów bezwzględnych.
Ssawki to przekształcone strzępki grzybni za pomocą, których grzyb pobiera z
komórki roślinnej substancje odżywcze i H2O.
Pobieranie
substancji pokarmowych przez grzyb
odbywa się na powierzchni styku ssawki grzyba i protoplastki komórki roślinnej,
wąskie dla pasożyta, by powierzchnia styku była największa.
Ssawki
zbudowane są z:
·
Korpusu
ssawki
·
Szyjki
ssawki (nie wszystkie grzyby ją tworzą)
Niektóre
grzyby mają bardzo zróżnicowaną budowę, obok ssawki jest błona zewnątrzssawkowa
, kołnierz, otoczka.
Ssawka wrastając
w komórkę przebija tylko ścianę komórkową (nie przebija błony komórkowej).
Błona komórkowa komórki rośliny pod wpływem nacisku ssawki cofa się, ulega
pofałdowaniu i otacza ssawkę. Między powierzchnią ssawki a błoną komórkową
rośliny tworzy się pęcherz wypełniony płynną treścią lub żelem. Szyjka ssawki otoczona kołnierzem powstaje w
wyniku reakcji obronnej komórki roślinnej.
Kołnierz
powstaje z brodawki utworzonej między ścianą komórkową a błoną plazmatyczną
komórki roślinnej. Błona zewnątrzssawkowa powstaje w wyniku stopniowego
uwypuklenia się błony cytoplazmatycznej gospodarza i stanowi granicę między
cytoplazmą komórki roślinnej a otoczką ssawki. U niektórych mączniaków ssawka
może łączyć się z przycistką.
Grzyby wnikają przez naturalne otwory. Grzyby
najczęściej wnikają przez szparki, rzadziej przez przetchlinki i hydatody.
Zakażenie
przez szparki:
·
Zarodniki
grzybów rdzawnikowych ecjospory i urediniospory kiełkują na powierzchni
liścia, a po dotarciu do szparki tworzą
przycistkę
·
W
przycistce gromadzi się miękka część
protoplazmy
W komórce
infekcyjna strzępka zwiększa swoją objętość i wytwarza strzępki rosnące w kilku
kierunkach w przestworach międzykomórkowych tkanki miękiszowej gospodarza.
W tym czasie
następuje nawiązanie pełnego kontaktu pasożytniczego grzyb – roślina.
·
Cercospora
beticola (powoduje chwościk buraka) wnika do tkanki gospodarza przez szparki
·
Przez
szparkę wnikają do liści zarodniki pływkowe Plasmopara
Viticola (mączniak rzekomy winorośli). Ruch zarodników pływkowych w kierunku
szparki jest stymulowany przez związki szparkowe.
Mniejszą rolę
w patogenezie chorób grzybowych ma zakażenie przez hydatody.
Zarodnik
kiełkuje w kropli cieczy wydzielanej przez roślinę. Zakażenie przez
przetchlinki odbywa się na podobnej zasadzie jak przez rany. Zakażeniu przez
zranienia najczęściej ulegają organy trwałe drzew i krzewów np. gorzka
zgnilizna jabłek oraz organy gromadzące substancje zapasowe (bulwy, cebule,
korzenie)
Komentarze
Prześlij komentarz
Zapraszamy do komentowania, każdą uwagą warto się podzielić